Een volle klas en de deuren open voor extra ruimte. Het gegeven van de leerpleinen leidt op het Revius Lyceum tot vragen als: Hoe benut je de leerpleinen optimaal en zijn er misschien nog meer opties? Om dat te verkennen kijken we naar het model van de vier schillen. In het heel kort: in de klas, naast de klas, binnen de school en buiten de school. Met als onderliggend doel persoonlijke groei naar zelfstandigheid en zelfsturing. Laat ik de schillen afpellen voor de leerling en tegelijkertijd bezien waar ik mezelf terugvind als docent.
Binnen de eerste schil treffen we maximale inspiratie en intensieve begeleiding, zeg maar het epicentrum van het onderwijs. Hier draait het allemaal om. Ik leg de lesstof uit, probeer binnen de klas te differentiëren en hier kan iedereen gezien worden. En alsof de leerlingen begrijpen dat het daarom gaat, werken ze daar dan ook hard aan. Met als gevolg huiswerkcontrole, een compliment, ssshht en zo meer, kleine verplaatsingen, nu even niet, dat snap je toch wel en tot slot dan toch maar die gele kaart.
Wanneer ik dat vergelijk voor mijzelf als docent, dan zie ik dat terug in de school zelf, zichtbaar bij de koffie voor collega’s en schoolleiding. Maximale inspiratie en intensieve begeleiding, intervisie en zeker een lolletje onder mekaar. Het lijstje voor de pauzesurveillance wordt er voor de zekerheid even bij gepakt.
Het is me inmiddels duidelijk dat niet iedereen zich optimaal voelt binnen die eerste schil.
Sommige leerlingen vinden het fijn om de schokken wat rustiger te kunnen verwerken. De Schaal van Richter neemt logaritmisch af en de naschokken zijn altijd minder voelbaar op het leerplein. Hier vindt de leerling het werk liever zelf uit, heeft hij/zij minder last van mijn doordringend stemgeluid en kan er eindelijk rustig worden doorgewerkt. Met achterlating van telefoon en kletspraat. Feitelijk ligt hier de eerste stap naar zelfstandigheid; zelfsturende leerlingen. Met ongenadig gestuurde interesse voor het vak. Want ik verwacht wel dat ze een groot deel van het werk als af kunnen presenteren aan het einde van de les.
In deze zelfde schil zit ik in bijvoorbeeld het sectiehok, werkend aan mijn mooie takenpakket. Wanneer ik terugkom in de eerste schil zal ik dan toch zeker de eerste resultaten kunnen presenteren. Kijk, ik laat zien dat ook ik zelfstandig mijn bijdrage lever.
De derde schil is een beetje diffuus, want waar zijn we nu eigenlijk? De leerling kan overal zijn, als het maar op school is, èn de leerling kan overal aan werken als het maar voor school is (of, nou ja … dat is het idee hè). Ik regel natuurlijk wel wat dingen: even melden in de klas, telefoon in de tas en aan het einde van de lestijd weer even de baseline aantikken. Een aantal leerlingen vindt dit heerlijk, ik ben oud en wijs genoeg, eindelijk vrij, zelfsturend en toch niet echt op drift.
De derde schil waarin ik verkeer is die bijvoorbeeld van het sectieoverleg. We werken aan kaders voor onszelf. Natuurlijk hebben we wel een opdracht, maar daar kunnen we wel een draai aan geven. We zijn een echt zelfsturend team. Daar kunnen we trots op zijn.
Het summum van vrijheid in gebondenheid is de vierde schil. Daar is ‘tie dan! Je bent eindelijk buiten en je kunt je vrij bewegen op je eigen terrein. Ik zie het wel later aan de resultaten of dat wat was. Je kiest hiervoor, dus je kunt het – in ieder geval kan ik je zover weg echt even niet meer helpen, want … Ik … ben nu in de klas. You’re out there on your own. Zo zeg je dat wanneer je je in een zelfgekozen gevarenzone bevindt, waar zelfs 112 niet meer komt. Je bereidt je eigen lessen voor en in deze schil mag je laten zien wat je waard bent. Jij neemt hier de regie en als er een beving is, dan heb jij hem veroorzaakt!